Bearish là gì? Chiến lược giao dịch hiệu quả khi thị trường bearish

Bearish là gì? Chiến lược giao dịch hiệu quả khi thị trường bearish

Ở bài viết trước, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về khái niệm Bullish thì tiếp tục lần này sẽ là khái niệm đối nghịch với nó – Bearish. Bearish ám chỉ một thị trường đang có xu hướng giảm giá. Đối với thị trường chứng khoán, nhà đầu tư không mong muốn Bearish vì xu hướng đó làm giảm giá trị khoản đầu tư của họ, ngược lại, đối với những Trader giao dịch phái sinh ,forex, tiền điện tử thì dù cho Bullish hay Bearish thì họ vẫn sẽ có những thái độ lạc quan như nhau vì dù ở bất kỳ xu thế nào, họ vẫn có cơ hội kiếm được tiền.

Tham khảo: Bullish là gì? Chiến lược giao dịch hiệu quả trong thị trường bullish

Vậy thì Bearish là gì? Thị trường Bearish có những đặc điểm và biểu hiện như thế nào? Trader có thể kiếm được tiền trong thị trường Bearish bằng cách nào?… là những nội dung chính ở bài viết này.

 

Bearish là gì? Thị trường bearish là gì?

Thị trường Bearish (Bearish markets) là một thị trường giảm giá, ở đó, giá cả của các loại tài sản hoặc tổng thể thị trường nói chung đang có xu hướng giảm xuống thấp hơn mức trung bình của nó trong lịch sử, trong một khoảng thời gian dài, cùng khối lượng giao dịch lớn.

Khi giá cả trên thị trường bắt đầu giảm hơn 20% so với mức giá cao nhất và gần nhất trước đó, liên tục trong một khoảng thời gian dài thì nó được xem là đang ở trong thời kỳ Bearish, giảm giá. Lúc này, nhà đầu tư bắt đầu bi quan về thị trường, họ nhanh chóng bán ra để chốt lời hoặc giảm thua lỗ, kết quả làm cho giá cả càng đi xuống.

Sở dĩ người ta sử dụng hình ảnh con gấu để ám chỉ thị trường giảm giá vì xu hướng tấn công của nó khá giống với xu hướng biến động của một thị trường giảm giá, khi tấn công đối phương, con gấu (Bear) thường giáng những đòn rất mạnh mẽ từ trên xuống.

Tương tự như Bullish, thuật ngữ Bearish không những chỉ xu hướng giảm giá của một loại tài sản nhất định mà nó còn được sử dụng để thể hiện sự giảm xuống về giá cả, giá trị, sự phát triển của một ngành nghề, lĩnh vực hoặc tổng thể một loại thị trường tài chính hay toàn bộ nền kinh tế.

Bên cạnh thể hiện sự giảm giá diễn ra trong thời gian dài thì Bearish vẫn có thể được dùng để chỉ những giai đoạn giảm giá trong ngắn hạn, phụ thuộc vào đối tượng sử dụng, khung thời gian sử dụng và cả chiến lược giao dịch.

♠ Bearish trong ngắn hạn

Thị trường Bearish trong ngắn hạn được hiểu là các đợt giảm giá diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn như vài phút, vài giờ hoặc vài ngày, đó có thể là một đoạn giảm giá trong xu hướng tăng chung dài hạn hoặc cũng có thể là một đợt điều chỉnh giảm trong thị trường Bullish.

Dự đoán của nhà đầu tư về một thị trường Bearish ngắn hạn thường xuất phát từ kết quả phân tích kỹ thuật trên biểu đồ giá hoặc cũng có thể là do ảnh hưởng tâm lý từ một sự kiện kinh tế nào đó, có xu hướng làm tác động tiêu cực đến giá trong một khoảng thời gian ngắn.

Ví dụ: Bearish trong ngắn hạn ở cặp USD/CAD trên khung thời gian M15

♠ Bearish trong dài hạn

Là xu hướng tổng thể của thị trường, giá giảm xuống trong thời gian rất dài, vài tuần, vài tháng, vài năm. Mặc dù trong khoảng thời gian đó, giá có thể tăng, giảm thất thường nhưng nhìn chung thì xu hướng vẫn là đang giảm.

Đối với nhà đầu tư chứng khoán, thị trường Bearish cho thấy thái độ vô cùng bi quan, họ không còn niềm tin vào kết quả kinh doanh của công ty trong tương lai do những kết quả tiêu cực hiện tại hoặc một số sự kiện nội bộ khiến cho niềm tin này bị lung lay, cũng có thể do nhà đầu tư cho rằng giá cổ phiếu của công ty đang bị định giá quá cao so với giá trị nội tại của nó. 

Ví dụ: Có thể nói năm vừa qua, 2020, là một năm thị trường Bearish của cặp tỷ giá USD/CAD

♠ Bearish trong toàn ngành, toàn thị trường, toàn nền kinh tế

Chỉ số chứng khoán (Index) đại diện cho một ngành nghề cụ thể, ví dụ như US30 – phản ánh sức khỏe ngành công nghiệp Mỹ hay đại diện cho toàn thị trường chứng khoán, như VN Index – đại diện cho sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh và cũng là chỉ số đại diện cho toàn bộ thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nếu nói rằng, trong năm qua, thị trường ngành công nghiệp Hoa Kỳ là một thị trường Bearish, thì điều này có nghĩa là chỉ số US30 có xu hướng giảm trong năm qua. Hay, năm qua, chỉ số VN Index liên tục giảm xuống thì ta có thể kết luận rằng thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm qua là một thị trường Bearish. Mặc dù xu hướng chung của tổng thể toàn bộ ngành hay toàn bộ thị trường là đang giảm nhưng không phải tất cả các cổ phiếu trong đó đều Bearish mà sẽ có những cổ phiếu Bullish hoặc không có xu hướng cụ thể.

Còn đối với nền kinh tế, khái niệm thị trường Bullish ám chỉ những biến số kinh tế của một quốc gia đang có xu hướng tiêu cực hóa, có thể là GDP, Tỷ lệ thất nghiệp, Cán cân thương mại, lãi suất, lạm phát…

Ví dụ: Thị trường Bearish trong giai đoạn 2018 – 2020 của toàn thị trường chứng khoán Việt Nam thể hiện qua chỉ số VN Index.

 

Các đặc điểm và biểu hiện của thị trường bearish

Tương tự như Bullish, Bearish cũng là thuật ngữ biểu hiện xu hướng của một thị trường, mà ở đây đang là xu hướng giảm. Và cấu trúc của một xu hướng cụ thể thường gồm 3 giai đoạn: bắt đầu, cao trào (hay bùng nổ) và suy thoái.

  • Bắt đầu: Ở giai đoạn này, mức độ giảm giá chưa cao, có thể vừa tích lũy vừa giảm nhẹ để chuẩn bị lấy đà cho một đợt bùng nổ sắp xảy ra. Giai đoạn này hình thành sau một đợt Bullish dài hạn trước đó hoặc một đợt tích lũy đi ngang (Sideway) và thường kéo dài trong khoảng thời gian ngắn.
  • Cao trào: Ở giai đoạn bắt đầu, nhà đầu tư bán ra một cách dè chừng, khi đã tích lũy đủ và niềm tin về một Bearish market trở nên mãnh liệt hơn thì lúc này, lực bán tăng mạnh hơn, kéo giá xuống sâu hơn. Thời gian của giai đoạn này có thể dài hoặc ngắn, phụ thuộc vào mức độ giảm của giá. Nếu giá giảm với lực mạnh, mức độ giảm cao thì thời gian bùng nổ nhanh hơn, ngược lại, nếu lực giảm vừa phải, mức độ giảm vừa phải thì thời gian bùng nổ sẽ kéo dài hơn.
  • Suy thoái: Giá bắt đầu giảm với tốc độ chậm lại, mức độ giảm cũng giảm dần, cho đến khi lực mua cao hơn lực bán thì thị trường đảo chiều đi lên.

♣ Đặc điểm của thị trường bearish

Một thị trường Bearish được nhận dạng về mặt kỹ thuật bằng chính hành vi của giá trên biểu đồ, hành vi này có những đặc điểm cơ bản như sau:

  • Giá liên tục tạo các đáy mới thấp hơn, đỉnh mới thấp hơn
  • Thị trường Bearish bao gồm các đợt giảm giá liên tiếp nhau, xen kẽ là các đợt điều chỉnh tăng với lực tăng nhẹ, không phá vỡ cấu trúc của xu hướng giảm
  • Các đợt giảm giá có động lực giảm mạnh và mức độ giảm cao hơn so với mức độ tăng của các đợt điều chỉnh tăng ngay trước đó

♣ Biểu hiện của thị trường Bearish

Ngoài việc thể hiện đặc điểm thông qua hành vi của giá trên biểu đồ thì thị trường Bearish còn được biểu hiện qua các yếu tố cơ bản khác như mối quan hệ cung – cầu, tâm lý nhà đầu tư và sự thay đổi của các biến số kinh tế.

  • Trong thị trường Bearish, nhu cầu bán ra cao hơn nhu cầu mua vào ? Cung lớn hơn cầu ? Giá giảm.
  • Đối với nhà đầu tư chứng khoán, thị trường bearish cho thấy sự bi quan về sự tăng trưởng của cổ phiếu, điều này không những khiến họ không sẵn sàng gia nhập vào thị trường mà còn đổ xô đi bán cổ phiếu để bảo toàn vốn, hạn chế thua lỗ. 
  • Bearish toàn thị trường thường xảy ra cùng với sự thay đổi theo hướng tiêu cực của một vài biến số kinh tế như GDP, tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát hay các sự kiện chính trị như bầu cử, biểu tình, chiến tranh… Với riêng chứng khoán, Bearish ở thị trường mỗi cổ phiếu thường đi kèm với sự giảm sút về lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp.
  • Dù cho là Bullish hay Bearish thì sự quan tâm của các phương tiện truyền thông đến các thị trường tài chính lớn là như nhau nhưng đối với thị trường chứng khoán, Bearish khiến tâm lý nhà đầu tư hoang mang, lo lắng hơn nên mức độ cập nhật thông tin và tần suất ưu ái đưa tin sẽ cao hơn.

 

Các chiến lược giao dịch hiệu quả trong thị trường bearish

♦ Chiến lược đầu tư trên thị trường chứng khoán

Nếu như ở thị trường bullish, chiến lược giao dịch thuận xu hướng có thể được áp dụng chung cho cả thị trường chứng khoán và forex thì ở một thị trường bearish, chiến lược này là bất khả thi đối với các nhà đầu tư chứng khoán. Việc tham gia vào một vị thế bán trong thị trường bullish đối với nhà đầu tư chứng khoán chỉ là phương án đóng vị thế, giúp họ chốt lợi nhuận hoặc giảm thua lỗ hơn mà thôi chứ không phải là một chiến lược giúp họ kiếm thêm lợi nhuận khi thị trường đi xuống.

Hai chiến lược đầu tư hiệu quả và thường được sử dụng đối với nhà đầu tư chứng khoán trong thị trường bearish chính là bán khống (short selling) và phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng quyền chọn (Option contract).

♦ Chiến lược bán khống chứng khoán

Chiến lược bán khống liên quan đến việc nhà đầu tư vay mượn cổ phiếu của công ty chứng khoán rồi bán ra với giá hiện tại của thị trường, sau đó đợi giá giảm rồi mua lại số cổ phiếu đã bán và trả lại cho công ty chứng khoán. Chênh lệch giữa giá bán ra và giá mua lại là lợi nhuận của nhà đầu tư, tất nhiên chưa tính đến lãi suất vay, phí giao dịch, phí hoa hồng…

Đây là một chiến lược đầu tư khá rủi ro, vì nếu thị trường giảm xuống như dự đoán, các bạn sẽ có lợi, ngược lại, nếu sai, bạn sẽ vừa chịu thua lỗ từ chênh lệch giá, từ các loại chi phí giao dịch và lãi suất vay mượn chứng khoán và cả rủi ro từ việc thu hồi cổ phiếu sớm từ công ty chứng khoán.

Các bước thực hiện chiến lược giao dịch thuận xu hướng trong thị trường Bearish:

Bước 1: Xác định thị trường Bearish

Tùy thuộc vào phong cách giao dịch mà các bạn có thể lựa chọn công cụ, phương pháp để xác định hay nhận diện thị trường Bearish.

  • Xác định thị trường Bearish bằng chỉ báo kỹ thuật

Indicators là công cụ được khá nhiều Trader sử dụng để xác định xu hướng hiện tại của thị trường. Các Indicators phổ biến như MA, Bollinger Bands, MACD… nhưng đường trung bình động MA là chỉ báo cơ bản và dễ sử dụng nhất, đồng thời tính chất của MA cũng gần sát nhất với tính chất của thị trường Bearish.

Đường MA thể hiện các giá trị trung bình trong lịch sử của giá ở mỗi giai đoạn nhất định, khi giá liên tục nằm dưới đường MA thì chứng tỏ giá đang giảm thấp hơn so với mức trung bình trong lịch sử của nó ? thị trường bearish.

Để xác định xu hướng thị trường, các bạn có thể sử dụng đường trung bình trượt đơn giản SMA. Chu kỳ của chỉ báo phụ thuộc vào các chiến lược giao dịch ngắn hạn hay dài hạn. Tuy nhiên, khi xác định xu hướng chung của thị trường, các bạn nên chọn những chu kỳ lớn trên những khung thời gian lớn như SMA (50), SMA(100) trên khung D1.

Đường giá nằm dưới và càng cách xa đường SMA thì nghĩa là mức độ giảm giá cao, hiện tượng này thường xảy ra ở giai đoạn cao trào của xu hướng. Ngược lại, ở giai đoạn bắt đầu, suy thoái hoặc khi mức độ giảm vừa phải/thấp thì giá sẽ vẫn sẽ nằm dưới nhưng có xu hướng chạm vào đường SMA trong các đợt điều chỉnh tăng.

Ví dụ: Xác định thị trường bearish của cặp USD/JPY bằng SMA (50) trên khung D1

Trong thị trường Bearish, giá nằm dưới đường SMA (50). Ở giai đoạn bắt đầu, giá nằm dưới nhưng gần sát đường SMA do mức giảm của giá chưa cao. Đến giai đoạn cao trào, lực bán tăng mạnh, mức độ giảm cao nên giá càng xa đường SMA. Cuối cùng, ở giai đoạn suy thoái, giá vẫn nằm dưới đường SMA nhưng có xu hướng tiến gần hơn, chuyển sang cắt rồi nằm trên đường SMA.

  • Xác định thị trường Bearish bằng Price action

Với phương pháp phân tích hành động giá Price action, biểu đồ giá và cặp mắt quan sát của các bạn chính là công cụ duy nhất để xác định xu hướng chung của thị trường.

Một thị trường Bearish sẽ được thể hiện thông qua đặc điểm chuyển động của giá trên biểu đồ, dựa vào các đặc điểm đó, chúng ta có thể kỳ vọng rằng thị trường đang có xu hướng giảm:

  • Giá di chuyển tạo đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước, đáy sau thấp hơn đáy trước
  • Xen kẽ các đợt giảm giá mạnh là những đợt điều chỉnh tăng nhẹ của thị trường

Ví dụ: Thị trường Bearish của cặp USD/CAD được xác định bằng phương pháp Price action trên khung D1.

Tham khảo: Price action là gì? Phương pháp giao dịch price action toàn tập

Sau khi xác định xu hướng chung của thị trường, các bạn tiến hành các bước giao dịch cụ thể.

Bước 2: Vào lệnh

Tương tự Bullish, chiến lược giao dịch thuận xu hướng trong thị trường Bearish có điểm vào lệnh đẹp nếu các bạn tận dụng được những đợt Pullback hoặc điều chỉnh tăng của thị trường.

Điểm vào lệnh đẹp nhất là khi các đợt điều chỉnh tăng kết thúc, giá bắt đầu giảm xuống lại theo xu hướng chung. Cách vào lệnh này có tỷ lệ Risk:Reward tốt hơn.

Xác định tín hiệu vào lệnh bằng những công cụ khác nhau như:

  • Đường trung bình động MA: Khi giá điều chỉnh tăng và chạm vào MA, sau đó quay đầu đi xuống lại. Vào lệnh ngay khi giá vừa chạm vào MA nhưng để chắc chắn hơn, hãy chờ đợi tín hiệu xác nhận của một cây nến giảm ngay sau đó.
  • Đường Trendline: Nếu vẽ được đường Trendline của xu hướng giảm thì vào lệnh khi giá điều chỉnh tăng, chạm vào Trendline rồi quay đầu đi xuống lại.
  • Mô hình nến đảo chiều: Trong trường hợp giá vẫn điều chỉnh tăng nhưng không chạm vào trendline hay MA, các bạn có thể vào lệnh bằng tín hiệu từ các mô hình giá đảo chiều giảm như Tweezer Top, Evening star, Bearish Engulfing, Bearish Reversal Pin bar, Grave-stone Doji…

Bước 3: Đặt cắt lỗ – Stoploss

Đừng bao giờ bỏ qua bước quan trọng này trong bất kỳ chiến lược giao dịch nào.

  • Nếu vào lệnh bằng MA: Đặt Stoploss ngay phía trên đường MA, tại vị trí vào lệnh
  • Nếu vào lệnh bằng trendline: Đặt Stoploss ngay phía trên Trendline tại vị trí vào lệnh
  • Nếu vào lệnh bằng mô hình nến đảo chiều: Tùy thuộc vào từng mô hình nến mà sẽ có những cách cắt lỗ khác nhau, nhưng thông thường là đặt ngay trên mức giá cao nhất của mô hình.

Bước 4: Chốt lời – Take profit

Các bạn có thể sử dụng tín hiệu đảo chiều xu hướng để chốt lời như sự xuất hiện của các mô hình nến đảo chiều tăng, khi giá cắt MA từ dưới lên, khi giá cắt Trendline từ dưới lên… hoặc bất cứ khi nào mức lợi nhuận mục tiêu đã đạt được.

Chiến lược đa lệnh kết hợp Trailing stop.

Chiến lược này chỉ khuyến khích sử dụng khi các bạn chớp được thời cơ ở giai đoạn bắt đầu hoặc mới chuyển sang giai đoạn cao trào của xu hướng.

Chiến lược đa lệnh được thực hiện như sau: sau lệnh đầu tiên, nếu xuất hiện tín hiệu vào lệnh tiềm năng thì các bạn có thể đặt thêm một lệnh nữa, các bước giao dịch như trên, đồng thời dời Stoploss của lệnh đầu tiên đến vị trí Stoploss của lệnh thứ hai. Tương tự như thế đối với lệnh 3, lệnh 4…

Lưu ý: Khi sử dụng chiến lược này, các bạn phải xem xét mức độ giảm của xu hướng ở giai đoạn cao trào vì nếu mức độ giảm vừa phải, thời gian bùng nổ kéo dài thì chiến lược đa lệnh sẽ khả thi hơn so với mức độ giảm cao, diễn ra trong thời gian ngắn.

Ví dụ: Sử dụng chiến lược đa lệnh kết hợp trailing stop trong thị trường Bearish trên cặp NZD/USD ở khung D1

Khi giá cắt đường SMA (50) từ trên xuống và tạo các đỉnh thấp hơn, đáy thấp hơn thì thị trường đang bắt đầu chuyển sang xu hướng giảm – Bearish.

  • Lệnh Sell 1 được thực hiện khi giá điều chỉnh tăng và chạm vào đường SMA (50), đồng thời tại đây, mô hình nến đảo chiều giảm Evening star xuất hiện, tín hiệu giá giảm được củng cố. Vào lệnh khi mô hình nến Sao Hôm kết thúc. Stoploss ngay phía trên mức giá cao nhất của mô hình.
  • Sau đó, giá giảm với lực tương đối mạnh, đường giá cách xa đường SMA, thị trường đang ở giai đoạn cao trào của xu hướng. Lúc này, giá sẽ hiếm khi chạm vào đường trung bình nên các bạn có thể tìm tín hiệu vào lệnh dựa vào những công cụ khác.
  • Khi giá tiếp tục điều chỉnh tăng thì mô hình đảo chiều giảm Đỉnh nhíp xuất hiện, cơ hội vào lệnh Sell 2. Đợi khi mô hình kết thúc thì vào lệnh, đặt Stoploss ngay phía trên mô hình, đồng thời dời Stoploss của lệnh Sell 1 đến vị trí Stoploss của lệnh Sell 2.
  • Tương tự, mô hình Sao Hôm xuất hiện cung cấp tín hiệu để các bạn vào lệnh Sell 3, rồi mô hình Đỉnh nhíp cho tín hiệu vào lệnh Sell 4. Phương pháp đặt stop loss và Trailing stop tương tự như các lệnh ở trên.
  • Ở tình huống này, có 2 tín hiệu để các bạn Take profit. Mô hình Đáy nhíp xuất hiện, báo hiệu thị trường đảo chiều tăng, đóng lệnh khi mô hình này kết thúc hoặc giá phá vỡ đường trung bình SMA từ dưới lên bằng một cây nến tăng với thân dài, chốt lời khi cây nến này đóng cửa.

 

Kết luận

Qua bài viết này, các bạn sẽ nắm bắt được tính chất và đặc điểm của một thị trường Bearish, đồng thời vận dụng tốt chiến lược giao dịch hiệu quả. Chiến lược đề xuất có thể không phải là chiến lược tốt nhất, phù hợp trên mọi điều kiện của thị trường, nhưng ít nhất nó sẽ giúp các bạn hình dung được cách thức xây dựng chiến lược giao dịch hiệu quả trong thị trường Bearish.

Tài liệu được Sư tầm – Tổng hợp và biên tập lại: Thúy Hiền ( Team Công Tuyền Darvas)